اتاق های تمیز و سایر محیط ها و فضاهای مخصوص مشابه، برای بهره برداری دقیق نیاز به اندازه گیری و مانیتورینگ دائمی متغیرهایی از جمله اختلاف فشار هوا، دما و رطوبت محیط دارند. اندازه گیری این متغیرها می تواند در اتاق های تمیز بسیار چالش برانگیز باشد. تجهیزات اندازه گیری قابل تامین توسط شرکت زیگما از همکاران خارجی از جمله Johnson Controls ، Domat و Dwyer این چالش ها را برطرف کرده و با مجهز کردن اتاق های تمیز و محیط های مشابه آن به سیستم های کنترلی و اندازه گیری روز دنیا، امکان افزایش بهره وری و در نتیجه عملکرد بهتر فضاهای فوق الذکر را فراهم می آوردند.
سیستم های قابل تامین توسط شرکت زیگما عبارتند از:
کنترل کننده های قابل برنامه ریزی و مدول های افزایش ورودی و خروجی:
کنترل کننده های قابل برنامه ریزی PLC از شرکت های Johnson Controls و Domat با امکان برنامه ریزی برای پردازش اطلاعات و ارسال فرمان های مربوطه و همچنین امکان اتصال به سیستم ها و نرم افزار های مدیریتی سطح بالاتر جهت تبادل اطلاعات می باشند. در صورت نیاز این کنترل کننده ها مجهز به نمایشگر محلی بوده و علاوه بر ارسال اطلاعات به سیستم مدیریت هوشمند و مانیتورینگ، امکان نمایش داده ها بر روی نمایشگر محلی را نیز خواهند داشت.
نرم افزار های اسکادا:
نرم افزار های اسکادای سطح مدیریتی با برقراری ارتباط با کنترل کننده ها از طریق شبکه های مربوطه، امکان تبادل اطلاعات، جمع آوری و ثبت داده ها، نمایش لحظه ای مقادیر اندازه گیری شده، امکان گزارش گیری و رسم نمودار در بازه های زمانی مختلف، امکان نمایش و ثبت الارم ها را دارا می باشند.
مدول های ورودی و خروجی از نوع Distributed:
این نوع مدول ها برای کاهش هزینه های کابل کشی و همچنین برطرف نمودن محدودیت های مربوط به طول کابل برای سیگنال های کنترلی، مورد استفاده قرار میگیرند و اطلاعات جمع اوری شده را توسط کابل دو رشته RS485 و پروتکل Modbus RTU به کنترل کننده مرکزی ارسال می کنند. به این ترتیب داده ها در محل جمع آوری شده و اطلاعات از طریق شبکه به کنترل کننده مرکزی ارسال می شود. این مدول ها مخصوصا در شرایطی که طبقات دارای وسعت زیاد بوده و نیازی به استفاده از بیش از یک کنترل کننده مرکزی ندارند، مورد استفاده قرار میگیرند. طول کابل شبکه فوق می تواند تا ۱۲۰۰ متر باشد ولی خیلی از سیگنال های کنترلی محدودیت کابل کشی تا ۵۰ متر یا نهایتا ۱۰۰ متر را دارند.
مدول های اتاقی (سنسور و نمایشگر):
مدول های اتاقی تجهیزاتی هستند که در کاملترین حالت خود شامل نمایشگر با نور پس زمینه، صفحه کلید یا دکمه تنظیمات بوده و برای اندازه گیری متغیرهایی از جمله دما، رطوبت و دی اکسید کربن اتاق ها استفاده میشوند. با توجه به نوع مدول و تعداد ورودی و خروجی ها، امکان اندازه گیری سایر متغیرها از جمله اختلاف فشار و همچنین ارسال فرمان را نیز دارا می باشند. مدول ها و کنترل کننده های فوق امکان اتصال به شبکه Modbus از طریق بستر RS485 را دارا بوده و می توانند اطلاعات ثبت شده را، علاوه بر نمایش به صورت محلی، برای کنترل کننده های بالادستی ارسال و در سیستم هوشمند کنترلی نمایش دهند. بالطبع کلیه امکانات گزارش گیری، ثبت آلارم و رسم نمودار برای داده های فوق نیز وجود دارد. با توجه به درجه حفاظت این مدول ها که معمولا دارای IP20 می باشند، در صورتیکه امکان استفاده از آنها در داخل اتاق های تمیز نباشد و مجبور به نصب آنها در خارج از اتاق برای نمایش داده ها به صورت محلی باشیم، امکان اتصال سنسورهای مختلف با درجه حفاظت بالا در داخل اتاق ها و اتصال آنها از طریق شبکه مودباس به مدول های فوق وجود دارد. در این حالت، مدول ها تنها به عنوان نمایشگر محلی عمل خواهند کرد و کار اندازه گیری متغیرها توسط سنسورها و ترنسمیترهای دیگری انجام خواهد شد
نمایشگر:
علاوه بر مدول های اتاقی دارای نمایشگر برای نمایش محلی متغیرهای اندازه گیری شده، امکان نمایش کل داده های جمع آوری شده در یک محل (اتاق کنترل) بر روی نمایشگر وجود دارد. یعنی علاوه بر امکان اتصال سیستم کنترل به کامپیوتر و نرم افزار مرکزی، امکان نمایش داده ها و حتی ارسال فرمان ها از طریق نمایشگر های مرکزی تحت شبکه وجود دارد. این نمایشگر ها با توجه به مدل آنها، در انواع رنگی و ساده، لمسی و غیر لمسی و دارای صفحه کلید، در اندازه های مختلف و دارای ظرفیت های مختلف وجود دارند. همچنین نرم افزار برنامه ریزی آنها نیازی به لایسنس نداشته و رایگان عرضه میشود.
سنسور دما، رطوبت و دی اکسید کربن:
همانطور که بخش مدول های اتاقی مطرح شد، اگر با توجه به شرایط محیط امکان استفاده از سنسور های داخلی مدول ها برای اندازه گیری دما، رطوبت و دی اکسید کربن محیط وجود نداشته باشد (با توجه به درجه حفاظت IP پایین مدول ها) و از مدول ها تنها به عنوان نمایشگر محلی استفاده شود، امکان استفاده از انواع سنسور های دما، رطوبت و دی اکسید کربن (جدا از هم و یا مرکب) با درجه حفاظت و IP بالا وجود دارد. سنسورهای دما به صورت سنسورهای اکتیو و یا پسیو (مقاومتی) قابل تامین هستند. سیگنال سنسورهای فوق به کنترل کننده مرکزی ارسال شده (از طریق مدول های ورودی (Distributed و از طریق شبکه به نمایشگر های اتاقی ارسال میشود که وضعیت متغیرها، علاوه بر کامپیوتر مرکزی، در محل از طریق نمایشگر ها قابل مشاهده باشد.
ترنسمیتر اختلاف فشار:
با توجه به اینکه از مهمترین پارامتر های قابل اندازه گیری و کنترل در اتاق های تمیز و فضاهای مشابه آن، اختلاف فشار هوای داخل اتاق با هوای بیرون است، ترنسمیترهای اختلاف فشار از مهمترین ادوات اندازه گیری و کنترلی در سیستم کنترل و مانیتورینگ اتاق های تمیز به حساب می آیند.
گیج اختلاف فشار:
در صورتیکه در اتاق های تمیز تنها نیاز به مشاهده محلی اختلاف فشار هوای داخل و خارج اتاق باشد، گیج های اختلاف فشار سری Magnehelic ساخت شرکت Dwyer مورد استفاده قرار میگیرند. این سری از گیج ها با دارا بودن اندازه مناسب (قطر ۴ اینچ برابر با حدود ۱۰ سانتی متر)، امکان مشاهده و خواندن فشار را از فاصله دور برای کاربران مهیا می سازد. گیج های سری مگنهلیک شرکت دوایر در حدود ۸۱ مدل در انواع دامنه ها تولید میشود.
با توجه به کلاس اتاق های تمیز، می توان از تجهیزات با دامنه های کاری متفاوتی برای کنترل و مانیتورینگ آنها استفاده کرد. علاوه بر موارد ذکر شده در جدول بالا، استفاده از سنسورها و ترنسمیترهای جریان هوا، سنسورهای ذرات برای بررسی میزان ذرات و بزرگی آنها، دیتا لاگر ها و … در طراحی سیستم های مانیتورینگ و کنترلی اتاق های تمیز مورد استفاده قرار میگیرند.
اندازه گیری و پایش دائمی متغیرهای فوق در اتاق های تمیز علاوه بر مطابقت با استاندارهای مربوطه، برای اطمینان یافتن از کیفیت مواد تولیدی در این اتاق ها از جمله داروها، تولیدات صنعتی و یا چیپ های نیمه هادی اهمیت فوق العاده ای دارند. دقت بالای ادوات اندازه گیری و تامین تجهیزات از برند های معتبر بین المللی می تواند ضامن این کیفیت در تولید محصولات حساس باشد.
استانداردهای مختلفی برای میزان دما، رطوبت و اختلاف فشار و سایر متغیرهای کنترل پذیر در اتاق های تمیز وجود دارد که با توجه به کلاس آنها، توسط طراح مشخص و اجرا میشود. به عنوان مثال در بسیاری از اتاق های تمیز میزان اختلاف فشار را بین ۰.۱ الی ۰.۲۵ اینچ ستون آب تعیین می کنند یا اینکه در برخی از طراحی ها برای جلوگیری از ورود آلودگی ها به داخل اتاق های تمیز از فضاهای اطراف، میزان اختلاف فشار را حدود ۲۰ پاسکال مثبت اعلام می کنند تا جریان هوا همواره از داخل اتاق تمیز به بیرون برقرار باشد و مانع از ورود ذرات آلوده به داخل اتاق تمیز گردد. همچنین برای رطوبت این اتاق ها رطوبت نسبی حدود ۳۰ الی ۶۰ درصد و برای دما ۱۸ الی ۲۱ درجه سانتیگراد مطرح میگردد.
اندازه گیری و مانیتور کردن دما و رطوبت در اتاق های تمیز برای جلوگیری از رشد میکروب ها و همچنین آسایش کارمندان این محیط ها بسیار ضروری است.
شرکت زیگما با داشتن تجربه همکاری با کارخانجات بزرگ داروسازی در ایران از جمله داروسازی باختربیوشیمی، داروسازی داروپخش، داروسازی نانوالوند، داروسازی اکتوور در زمینه تامین تجهیزات اندازه گیری، طراحی و استقرار سیستم هوشمند مدیریت ساختمان و کنترل هواسازها و موتورخانه و همچنین سیستم مانیتورینگ و کنترل اتاق های تمیز و آزمایشگاهها، آمادگی خود را برای همکاری با واحد های مشابه اعلام می کند
